Internationale Dag tegen Mijnen: een Ban Advocate getuigt

‘I’m happy!’ In aarzelend Engels, maar met pretlichtjes in de ogen spreekt mijnenslachtoffer Umedjon zijn woorden uit. Vóór hij met Handicap International in contact kwam, zo’n drie jaar geleden, was dat wel even anders. Vandaag is hij in België naar aanleiding van de vernissage van de fototentoonstellingen ‘Landmijnen - Verraderlijke wapens’ en ‘Scars of War’ in het Brusselse Jubelpark.

Umedjon Naimov uit Tadjikistan was twaalf toen hij na een partijtje voetbal wakker werd in het ziekenhuis. ‘We hadden er geen idee van dat we in gevaarlijk gebied aan het spelen waren. Nergens stond er een bord dat we niet in dat gebied mochten komen. Het enige wat ik me herinner, is een enorme knal.’

‘Niemand zal nog met me willen praten. Iedereen zal me uitsluiten. Dat was het eerste dat door me heen ging nadat ik weer bij bewustzijn was. Een jaar lang moest ik revalideren. Ik zie de pijn in de ogen van mijn moeder nog zo voor me. Ze zag me lijden. Ze twijfelde aan mijn toekomst. Ik heb een heel goede band met mijn moeder. Ze heeft er alles aan gedaan om mijn been te redden, maar dat is niet gelukt.’

Toen hij vijftien was, kwam Umedjon in een gevecht terecht met een van zijn klasgenoten. Die raakte zijn been. De pijn was niet te harden en weer kwam hij in het ziekenhuis terecht. Daar vertelde de dokter dat zijn been zou worden geamputeerd. Twee keer moest hij onder het mes. De drie jaar die daarop volgden, ging Umedjon amper naar school. Ofwel was hij aan het revalideren, ofwel had hij er de moed niet voor.

‘Ik was zo boos. Op alles en iedereen. Voortdurend maakte ik ruzie met mijn ouders. Van de vrolijke ik van vroeger bleef niets meer over. Het ging gewoon niet meer. Tot ik in 2010 Ban Advocate werd en begon te beseffen dat ik toch iets van mijn leven kon maken.’

De Ban Advocates van Handicap International zijn een groep slachtoffers van mijnen en clustermunitie, die samen opkomen voor hun rechten. Tijdens nationale en internationale conferenties pleiten ze bijvoorbeeld bij overheden om gebieden met niet-ontploft oorlogstuig te ruimen en om medische en psychologische diensten voor slachtoffers in te richten. Daarnaast organiseert Handicap International zelf workshops om de Ban Advocates beter met hun traumatische ervaring te leren omgaan. ‘Nadat ik zo’n workshop had gevolgd, kon ik veel beter met mijn moeder praten, die zelf een verkeersongeval meemaakte’, zegt Umedjon.

‘Soms heb ik het wel nog eens moeilijk’, gaat Umedjon verder. ‘Vooral als er op straat mensen naar me staren omdat ik maar één been heb.’ Maar toch is de glimlach niet van zijn gezicht weg te denken. ‘Ik zit in mijn laatste jaar informatica, wil beter Engels leren en ga binnenkort op zoek naar een job. Reken maar dat ik met veel zelfvertrouwen naar de toekomst kijk.’